Boerin Anke boert op tegen de nieuwe Omgevingswet.

Passende wet- en regelgeving bestond niet

Anke en haar man zijn door de problemen met hun kinderen in combinatie met haar achtergrond vanuit haar werk, interesses en ambities als vanzelf in de zorgtak gerold en ontvangen nu aanhoudend meer kinderen met een speciale behoefte op hun boerderij. Hun resultaten zijn bewonderingswaardig. Ze hebben het wiel destijds zelf uitgevonden, want er bestond bij hun opstart nog geen passende wet- en regelgeving. Ondertussen vormt deze zich wel, zij het langzaam maar zeker.

Geen opvolger en hoge investeringen

Anke en haar man hebben geen opvolger voor hun bedrijf en de investeringen die er nodig waren om winstgevend genoeg door te boeren met hun melkvee en akkerbouw waren dermate hoog en intensief, dat ze dit niet meer konden trekken, gaf Anneke eerlijk tijdens ons gesprek aan. De zorgtak was des te interessanter en lucratiever. Het boeren zit echter in hun genen. Het bleek voor hun dan ook de ideale combinatie om op kleinere schaal door te boeren in combinatie met hun nieuwe activiteiten voor kinderen met een lichte verstandelijke en/of lichamelijke beperking. Ondertussen, alweer zo’n tien jaar verder, kennen ze het klappen van de zweep. Wat is nu het probleem, zou je denken.

Discussie over agrarische bestemming

De zaken lopen op Huize Weltevree al jaren zo goed, dat ze, nu Anke en haar man al een jaartje ouder worden, de akkerbouw- en veetak verder af hebben gebouwd en toe zijn aan uitbreiding van de zorgactiviteiten. Daarmee is hun de wel bekende en steeds actueler wordende discussie over de agrarische bestemming, die vaak gepaard gaat met het bedrijven van een zorgboerderij, niet bespaard gebleven. Tot op heden stemt de Belastingdienst er desondanks veelal nog steeds mee in dat het hier een agrarische bestemming betreft.

Angst, onzekerheid en wanhoop over uitbreidingsplan

De vraag die Anke in het kader van de nieuwe omgevingswet stelt heb ik absoluut gehoord, de onzekerheid en wanhoop in haar ogen gezien en haar angst ook wel met veel compassie gevoeld. Dit gezin durft niet meer voor- of achteruit uit bezorgdheid dat hun agrarische bestemming door nieuwe uitbreidingsplannen in de toekomst gevaar loopt, nu de zorgtak dermate is uitgegroeid dat hun agrarische activiteiten op een lager pitje zijn gezet. Dit, met alle consequenties van dien. Ik begrijp het probleem en hun zorgen compleet.

Aangezien mij meer van dit soort prangende vragen bereiken en ik uiteraard betrokken en goed onderlegd mijn ding wil blijven doen in deze bewogen sector, boekte ik alweer een tijdje geleden een gedegen cursus met hooggeplaatste sprekers en kenners over de nieuwe omgevingswet. Daar wilde ik natuurlijk het fijne van weten.

Geen probleem te verwachten

Volgens de kenners die zich verdiept hebben in de aankomende nieuwe omgevingswet, is hier in dit verband blijkbaar toch geen probleem te verwachten. Dit is momenteel nog steeds meer een fiscaal vraagstuk, dat al langere tijd speelt en valt dus in dat opzicht voorlopig enigszins buiten de reikwijdte van de nieuwe omgevingswet en dit artikel.

Weinig bestaansrecht zonder agrarische bestemming

Mijn persoonlijke mening en visie hierover is in elk geval met volle overtuiging, anders dan vele collega’s in mijn vak aangeven, dat zonder de boerderij deze zorgtak op deze manier weinig bestaansrecht meer heeft en dus de bestemming sec agrarisch is en blijft. Deze discussie wil ik ook gerust aangaan waar nodig. Zonder boerderijtak blijft het namelijk, heel eenvoudig, een standaard zorginstelling zonder toegevoegde waarde. De agrarische invulling en locatie zijn onlosmakelijk verbonden met de zorgactiviteiten. Het is een kwestie van transitie van de sector. Daar kan ik kort en duidelijk over zijn.

Plannen in de ijskast

Maar dat was dus niet de strekking van dit verhaal, in het kader van de nieuwe omgevingswet en hoe ons dit allemaal raakt. Des te meer wat de consequenties dan wél zijn voor de boeren die uit angst en onzekerheid door deze vernieuwing en daarmee gepaard gaande uitblijvende duidelijkheid, nu hun plannen in de ijskast, misschien wel diepvries zetten of zelfs helemaal over boord gooien, met hun Adviseurs die hier ook voorzichtigheidshalve pas op de plaats maken om hun positie en expertise te versterken en bekrachtigen?

Er tegenop boeren

In dat verband neem ik jullie even mee naar wat feiten, aangezien ik niet alleen bekend sta om creatieve oplossingen, maar misschien nog wel meer om een down-to-earth visie op basis van de keiharde werkelijkheid. De kracht zit ‘m voor mij altijd in een unieke en sterke combi van die twee. Ik hoop je daarmee wat extra houvast te geven in deze wirwar van wet- en regelgeving, ontbrekende besluitvaardigheid en daadkracht in de uitvoering daarvan, om hier toch vooral tegen op te kunnen blijven boeren om ons zo wezenlijke, onmisbare ding te kunnen blijven doen. Kind of essential…

Invoering verplaatst naar 1 juli 2023

Let’s go, here’s some facts. Voor een zorgvuldige invoering van de Omgevingswet is volgens Minister de Jonge meer tijd nodig om te oefenen, testen en te zorgen voor extra ondersteuning bij bevoegde gezagen. Daarom opteren minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening), provincies, gemeenten en waterschappen voor een beperkt uitstel van de ingangsdatum. Dat wordt nu vooralsnog 1 juli 2023, in plaats van 1 januari 2023. Op de verschillende scenario’s, achterliggende dilemma’s en alle voor- en nadelen gaat De Jonge dan nog graag met de Eerste Kamer in debat.

Ik zeg als positivo, fijn dat er goed naar gekeken wordt. Beter dan een miserabele uitvoering. Dan ga ik ook voor een ultieme voorbereiding en efficiency daarna. Aan het plaatje dat er nu ligt zijn we tenslotte al gewend en werken er succesvol mee. Wordt vervolgd. Dit is dus getackeld, what’s next?

De Omgevingswet

De Omgevingswet bundelt een lappendekken aan wetten en voorschriften in één wet. Daarnaast zorgt de wet voor één digitaal loket dat het voor consumenten en bedrijfsleven makkelijker maakt vergunningen aan te vragen en projecten te starten. Klinkt goed, of niet? Klinkt vooralsnog ook als verbetering.

Bundeling huidige wetten in één wet

Je leest het verder goed. De wet bundelt dus gewoon de huidige wetten in één wet. Inhoudelijk verandert er dan blijkbaar weinig als we de berichtgeving van nu geloven. Slechts de manier waarop dingen aangepakt, aangevlogen en in termijnen afgewikkeld worden, veranderen daarmee en deze voorgenomen lastenverlichting en vereenvoudiging kost dus nogal wat tijd en heeft aardig wat voeten in de aarde voor onze vriend, de overheid. In de tussentijd leven veel ondernemende boeren dus wederom in onduidelijkheid en daardoor in afwachting.

Eerste en laatste indruk

Mijn eerste indruk nadat ik mij in de nieuwe omgevingswet heb verdiept is vooral verbazing. Ik had er inhoudelijk meer van verwacht, gezien de commotie. Ook de kenners bevestigen dat het niet zo zeer een ontwikkeling is om je druk over te maken, de overheid wil juist praktischer werken en termijnen in korten.

Na het hele verhaal van alle kanten aandachtig beluisterd en bestudeerd te hebben is mijn laatste indruk als volgt. Werkelijk óngelofelijk hoeveel werk hierin is gaan zitten. Het gaat er eigenlijk om dat alles een andere naam en plek heeft gekregen, maar inhoudelijk praten we nog steeds over hetzelfde. Of dit alles timewise inderdaad voordelen gaat opleveren en dit de enorme werk(verschaffing) voor de overheid gaat compenseren is nog zeer de vraag, zeker als we nu alweer gaan uitstellen. Al is elke verbetering in de huidige procedure zeer welkom en dan ook wel zo positief en zinvol om te omarmen.

Aansluiten op DSO

Gemeenten, provincies en waterschappen gaan nu dus aansluiten op het DSO (Digitaal Stelsel Omgevingswet). Om eerlijk te zijn, we zijn wel toe aan wat digitalisering op dat front. Ook krijgen ze met de zogenaamde “bruidsschat” een groot aantal regels overgedragen. Gemeenten of waterschappen passen momenteel deze regels zelf aan zodat ze aansluiten bij de lokale situatie. Lukt dat niet op tijd? Dan gelden straks de regels uit de bruidsschat.

Kortom, de bestaande situatie wordt omgevormd naar een digitale omgeving en ja, er kan dan dus ook inderdaad iets voor jou veranderen. Hoe? Dat is bij sommige overheden al bekend, omdat ze de veranderingen alvast door hebben gevoerd, vooruitlopend op de nieuwe omgevingswet. Ze werken er dus feitelijk al mee. Andere overheden moeten deze stap nog zetten en andere redden het dus niet op tijd en vallen daardoor terug op de algemene wetten en regels.

Tot op heden weinig verandert

Mijn conclusie is dat er inhoudelijk weinig is veranderd tot op heden en ook na de invoering van het nieuwe stelsel is er slechts sprake van een andere groepering van wetten en kortere procedures bij gewenste aanpassingen. Je zult nog steeds met je plan naar de gemeente, waterschap en provincie moeten om in conclaaf te gaan over je ideeën en wensen. Daar buigt zich een deskundig team over je vraag en duikt in de thans geldende wet- en regelging, die er niet voor niets ligt. Daarmee worden namelijk zaken in goede banen geleid, die voor ons aller van belang zijn. Zaak om daarop aan te sluiten, op dusdanige wijze, dat het voor jou werkt en dat je authentiek blijft als je het mij vraagt. Laat je hierdoor zeker niet hinderen!

Wat ik voor Anke kon betekenen…

Voor Anke heb ik hun situatie bekeken en beoordeeld wat er nu ligt aan relevante wet- en regelgeving. Ik heb haar vooral gerust gesteld en in haar kracht gezet betreffende haar huidige successen en toekomstige wensen, door daar nuchter naar te kijken en kort en duidelijk over terug te koppelen. Vaak is informatieverschaffing en duidelijke communicatie al zo verhelderend dat het kracht en rust geeft.

Met een goed plan en de juiste onderbouwing hoeft zij geen last te hebben van de nieuwe wet- en regelgeving. Een zaak die goed loopt, gaat ook in zwaar weer niet zomaar in rook op. Veel hangt of staat er ook bij ondernemersvaardigheden en duurzame persoonlijke ontwikkeling. Als ze er in de afgelopen en de huidige, moeilijke tijden in zijn geslaagd te anticiperen op alle omstandigheden, dan lukt het hun met goed ondernemerschap ook wel op te boeren tegen de nieuwe omgevingswet, mocht dit al consequenties voor hun hebben. Aldus geen reden om in de angst- en ruststand te blijven.

Anke is daarop met een gerust hart gestart met haar nieuwe uitbreidingsplannen en is met veel vertrouwen en een open houding naar de gemeente gestapt om in overleg te gaan over hun nieuwe toekomstplannen. Zij laat zich niet verder belemmeren door eventuele aankomende veranderingen.

Wat kan ik voor jou betekenen?

Elke situatie is anders en het advies en de begeleiding die ik aan Anke gaf, is niet op een ander van toepassing. Voor elk probleem bestaat er echter wel een oplossing, leert de praktijk. Dat is ook de wet van Coenen (in memoriam Jan Coenen). Wat kan ik hiermee voor jou betekenen?

Stel je vraag…!

Omdat ik óntzettend TROTS ben op alle Nederlandse boeren, bied ik gratis mijn support aan. Heb je een probleem of prangende vraag over dit of een ander onderwerp, stuur deze dan geheel vrijblijvend in via het onderstaande contactformulier! Ik selecteer de meest prangende vraag en ga deze helemaal gratis voor je beantwoorden! Op 30 november 2022 ontvangt de winnaar bericht. Dus tot die tijd kun je jouw vraag insturen! Ik zie ‘m graag verschijnen en zet me met veel passie in om jou te ondersteunen succesvoller te boeren!

DANKJEWEL voor je vertrouwen in mij!

Met gepassioneerde groet,

Bianca

– NB: Omwille van de privacy van de ondernemers en familie in kwestie, zijn de namen en branches in dit praktijkverhaal aangepast –

STEL HIER JOUW VRAAG:

    Door: Bianca Coenen B Ec B Com, AgriColumniste, AgriCoach, erkend Agrarisch Bedrijfsadviseuse – AgriBusiness

    Bronnen: RVO, VAB, Geodan FLO Legal, Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, AgriBusiness

    .