Plattelandsontwikkeling met LEADER subsidie
LEADER is een Europees subsidieprogramma voor plattelandsontwikkeling dat speciaal bedoeld is voor kleinschalige projecten die belangrijk zijn voor de regio. Samenwerking en het verbeteren van het organisatievermogen van de lokale gemeenschap staan hierbij centraal.
De voorkeur gaat uit naar initiatieven van de eigen bevolking. Mensen die zich willen inspannen voor kwaliteit van leven in hun eigen woonomgeving of het versterken van de lokale economie hebben vaak goede ideeën. Meestal worden die echter niet uitgevoerd door gebrek aan ondersteuning in de planvorming en financiële bijdragen. LEADER kan net dat zetje geven om van droom naar daad te komen.
Laat ons even eerlijk zijn. Agrarische ondernemers verbinden toch al iedere dag vanuit hart en ziel met hun omgeving? Daarom is het ook goed om direct even de subsidievoorwaarden en -mogelijkheden in jouw gebied te raadplegen, want wellicht kom jij ook in aanmerking voor deze welverdiende en toepasselijke (financiële) ondersteuning.
Projecten in dit programma komen namelijk ten goede aan:
- economische ontwikkeling en werkgelegenheid op het platteland;
- innovaties op agrarische bedrijven;
- leefomgeving van de agrarische sector;
- jonge boeren en hun gezinnen;
- krimpgebieden waar alle actoren samen moeten werken aan een sociaal en economisch vitaal platteland;
LEADER subsidie 2023-2027
De LEADER subsidieregeling is bedoeld voor maatschappelijke, culturele of recreatieve projecten. De nieuwe LEADER-periode is in 2023 gestart en loopt t/m 2027.
Europese Gemeenschappelijk landbouwbeleid
LEADER maakt deel uit van het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) dat in 2023 in gewijzigde vorm wordt voortgezet. Alle lidstaten, waaronder Nederland, hebben daarvoor een Nationaal Strategisch Plan (NSP) ingediend. Het NSP is gezamenlijk opgesteld door het Rijk, de provincies en de Unie van Waterschappen en bestaat al ruim 30 jaar.
Gebieden
De LEADER subsidieregeling heeft betrekking op het landelijk gebied en kernen met minder dan 30.000 inwoners. Projecten buiten dit gebied die wel een directe link hebben met het platteland kunnen echter ook ondersteund worden.
Een groot deel van Nederland is als “LEADER gebied ”aangewezen, te weten:
1. Noord-Holland: Hollands Kroon, Schagen, Den Helder en Texel
2. Noordwest Friesland
3. Noordoost Friesland: Achtkarspelen, Dantumadeel, Dongeradeel, Ferwerderadeel, Kollumerland en Tietjerksteradeel
4. Oost-Groningen
5. Drenthe: Aa en Hunze, Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen
6. Overijssel: Noord Overijssel
7. Flevoland
8. Overijssel: Noordoost Twente: Tubbergen, Dinkelland, Oldenzaal en Losser
9. Overijssel: Zuidwest Twente
10. Gelderland: Achterhoek
11. Utrecht Oost: de Kromme Rijnstreek, de Heuvelrug en het Utrechtse gedeelte van de Vallei
12. Utrecht West: Weidse Veenweiden
13. Zuid-Holland: Holland Rijnland
14. Zuid-Holland: Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, Krimpenerwaard, Gouwe Wiericke
15. Zeeland: Midden en Noord Zeeland
16. Zeeland: Zeeuws-Vlaanderen
17. Noord-Brabant: Grenscorridor N69; Waalre, Valkenswaard, Bergeijk, Eersel en Veldhoven
18. Zuid-Limburg
19. Overijssel: Salland
20. Drenthe: Zuidwest Drenthe; Meppel, de Wolden, Westerveld, Hoogeveen en Midden-Drenthe
Werkwijze
Een bottom-up en programmatische aanpak met doelen die zijn vastgelegd in een Lokale Ontwikkelingsstrategie (LOS) vormt de basis van de LEADER regeling. Een representatieve groep inwoners uit het desbetreffende LEADER-gebied, genaamd de Lokale Actiegroep (LAG), bepaalt in grote mate, binnen de kaders van het NSP, de inhoud van de LOS.
Projecten van inwoners, stichtingen, verenigingen of ondernemers, die aansluiten op de doelstellingen en thema’s van het programma, kunnen in aanmerking komen voor subsidie vanuit LEADER. Naast de thematische aansluiting is het van belang dat wordt voldaan aan de LEADER-criteria, maar ook het leren van elkaar, innovatie en een integrale gebiedsgerichte aanpak. Wanneer een project positief wordt beoordeeld door de LAG, dient de initiatiefnemer van het project allereerst LEADER-cofinanciering te regelen via de provincie of gemeente en wordt deze vervolgens na formele goedkeuring van de aanvraag gelinkt aan de Europese subsidie.
Doelgroep
LEADER is bedoeld voor initiatiefnemers van nieuwe projecten die bottom-up tot stand komen en de leefbaarheid van het landelijk gebied versterken. In de praktijk zijn initiatiefnemers vaak stichtingen, verenigingen of burgercollectieven, maar ook ondernemers die aan de voorwaarden voldoen.
Thema’s
De verschillende Lokale Ontwikkelingsstrategieën (opgesteld per LEADER-gebied) dragen bij aan de doelen uit het Nationaal Strategisch Plan (NSP). De prioriteiten en thematische doelen verschillen echter wel per gebied, omdat de LOS bottom-up tot stand gekomen is, maar er is wel een relatie met de algemene landelijke doelen.
De algemene NSP doelen die gelden voor de LEADER-programma’s in Nederland zijn de volgende:
• Bevorderen van de werkgelegenheid;
• Vergroten van de sociale inclusie;
• Bevorderen van de bio-economie;
• Bijdragen aan duurzame bosbouw;
• Investeren in T&R infrastructuur en branche;
• Klimaat en duurzame energie;
• Water, lucht en bodem;
• Biodiversiteit, habitats en landschappen;
• Gendergelijkheid.
Budget en financieel voordeel
De LEADER-bijdrage bestaat uit een bijdrage vanuit de decentrale overheid (gemeente, provincie en/of waterschap), aangevuld met eenzelfde bijdrage vanuit de Europese Unie. Voor LEADER komt voor de periode 2023 – 2027 in totaal circa € 73 miljoen beschikbaar. Het totaal beschikbare budget voor LEADER is ongeveer verdubbeld ten opzichte van de vorige programmaperiode.
De maximale hoogte van de totale LEADER-bijdrage (decentrale overheid + EU) varieert per LEADER-gebied en kan tussen de € 100.000 en € 300.000 per project bedragen.
Vaak is het mogelijk om naast LEADER-subsidie ook gebruik te maken van andere subsidieregelingen en vermogensfondsen. In dat geval is het belangrijk om tijdens de projectformulering en -afbakening rekening te houden met de voorwaarden en criteria van de verschillende regelingen en is het aan te bevelen je te laten ondersteunen door een subsidiebureau, om te garanderen dat je aan deze voorwaarden voldoet.
Bereid je alvast goed voor!
De verschillende Lokale Actiegroepen van de LEADER-gebieden werken een eigen Lokale Ontwikkelingsstrategie (LOS) uit. Na goedkeuring wordt de LEADER regeling in het najaar van 2023 of voorjaar van 2024 per gebied de opengesteld. Sommigen zijn dan ook inmiddels geopend.
Als initiatiefnemer van een project kun je nu alvast voorbereidingen treffen en anticiperen door je projectplan uit te werken en cofinanciering voor het project te regelen (bijvoorbeeld via vermogensfondsen). Leg contact met de contactpersonen in jouw regio en/of meld je bij ons voor meer informatie en support. Stuur je vraag naar info@agribusiness.nl of bel naar ons secretariaat via het telefoonnummer (088) 505 55 05. Van harte welkom!
Door: Bianca Coenen B Ec B Com, AgriCoach, erkend Agrarisch Bedrijfsadviseuse – AgriBusiness
Bronnen: RVO, POP3subsidies.nl, LEADER netwerk Nederland, AgriBusiness